Στην έκθεσή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας (4/7), ο Γκουτέρες ξεκάθαρα αμφισβητεί την ειλικρίνεια Χριστοδουλίδη – Τατάρ: η στρατιωτικοποίηση «έρχεται σε αντίθεση με τις δηλώσεις των ηγετών οι οποίοι υποστηρίζουν ότι επιθυμούν να προχωρήσει προς τα μπρος το Κυπριακό».
AP Photo/Petros Karadjias

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΨΕΙΣ 07.07.24
ΑΝΑΛΥΣΗ*
- Τα γεγονότα στην Κύπρο δεν δίνουν περιθώριο για πολλές ερμηνείες. Το νησί συνεχίζει την επικίνδυνη κατηφόρα και οι δύο πλευρές παίζουν με την ένταση, ρίχνοντας νερό στον μύλο της διχοτόμησης. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες καταγράφει με ακρίβεια σωρεία από στρατιωτικές παραβιάσεις και των δύο πλευρών στη νεκρά ζώνη και τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης.
Στην έκθεσή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας (4/7), ο Γκουτέρες ξεκάθαρα αμφισβητεί την ειλικρίνεια Χριστοδουλίδη – Τατάρ: η στρατιωτικοποίηση «έρχεται σε αντίθεση με τις δηλώσεις των ηγετών οι οποίοι υποστηρίζουν ότι επιθυμούν να προχωρήσει προς τα μπρος το Κυπριακό».
Τι συμβαίνει εδώ και μήνες στη νεκρά ζώνη; Ποιος αποφάσισε τη στρατιωτικοποίηση; Βοηθά ή υπονομεύει την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων;
O OHE καταγράφει: «Το 2024, η αποστολή παρατήρησε 303 στρατιωτικές παραβιάσεις, 158 από την Εθνική Φρουρά και 145 από τις τουρκικές δυνάμεις. Από το σύνολο των παραβάσεων, οι 108 κρίθηκαν σοβαρές». Ο Γκουτέρες προειδοποιεί ότι οι στρατιωτικές παραβιάσεις «συμβάλλουν στην αύξηση της δυσπιστίας» και συνιστούν «περιφρόνηση και διάβρωση του σεβασμού προς την εξουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και από τις δύο πλευρές».
Παραπλάνηση
O πρόεδρος Χριστοδουλίδης συναντήθηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες με την προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ Μαρία Ανχελα Ολγκίν. H Ολγκίν θα παρατείνει την αποστολή της με την ελπίδα να σπάσει το αδιέξοδο. Ομως, ο Χριστοδουλίδης παραπλανά όταν δηλώνει ότι συμβάλλει εποικοδομητικά, ισχυριζόμενος ότι «σε αυτή την προσπάθεια είμαστε σύμμαχοι με τον ΟΗΕ» (Βρυξέλλες, 29/6). Στην πραγματικότητα, ο Χριστοδουλίδης βρίσκεται συνεχώς στο κάδρο έντονης κριτικής του ΟΗΕ για τους χειρισμούς του σε σχέση με τις προσπάθειες Ολγκίν, όσο και με όσα συμβαίνουν επί του εδάφους στην Κύπρο.
Την Παρασκευή συγκάλεσε Εθνικό Συμβούλιο για να μοιραστεί απόψεις με τους πολιτικούς αρχηγούς – αλλά ποιους άραγε: αρκετοί είναι εναντίον κάθε θετικής εξέλιξης για κατάληξη σε ομοσπονδιακή λύση. Ο Χριστοδουλίδης προφασίζεται ότι ενεργεί συλλογικά, αλλά αποφασίζει αποκλειστικά και μόνος, όπως και ο προκάτοχός του Νίκος Αναστασιάδης, σε έναν πολύ στενό κύκλο εξ απορρήτων συνεργατών του. Δεν διαβουλεύεται με κανένα κόμμα, ενώ εκείνοι που διαφωνούν ριζικά με τους χειρισμούς του, όπως ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, επιλέγουν τελευταία να μην τον πολυενοχλούν για το Κυπριακό.
Ετσι, ο Χριστοδουλίδης συσκέπτεται και προχειρολογεί με συνεργάτες του που ταιριάζουν τα… χνώτα τους, όλοι δεδηλωμένα «γκουρού» της ακινησίας: ο τέως πρέσβης Τάσος Τζιωνής που είναι και επικεφαλής της ΚΥΠ, ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος, η υφυπουργός Μαριλένα Ραουνά, που εκτελούν κατά κανόνα τις οδηγίες Χριστοδουλίδη – Τζιωνή. Καμία στρατηγική, καμία στόχευση, μόνο αντιφατικές, διαλυτικές αποφάσεις και ανούσια επικοινωνία με πλειάδα εκπροσώπων: ο Κ. Λετυμπιώτης, ο Γ. Αντωνίου και ο Β. Παπαδόπουλος. Γεμίζουν τις ειδήσεις με παραπλανητικές δηλώσεις: «Εμείς είναι γνωστό ότι σεβόμαστε πλήρως τους όρους εντολής της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο. Και το έχουμε αποδείξει μέσα από τις πράξεις μας, όχι μόνο αυτό το διάστημα, αλλά διαχρονικά», είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος (1/7), εμπαίζοντας κανονικά τους δημοσιογράφους. Ομως, το Προεδρικό κάνει και αρκετή «βρόμικη» επικοινωνία, αναλώνοντας πολύ χρόνο και ενέργεια, αν εντοπίσουν κριτική για τους χειρισμούς Χριστοδουλίδη.
Αποσταθεροποίηση
Ο Γκουτέρες πιθανόν να στριμώξει άγρια τους δύο –Χριστοδουλίδη και Τατάρ– τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Ο ειδικός αντιπρόσωπος του Κόλιν Στιούαρτ –που κατασυκοφαντείται με κάθε ευκαιρία από το Προεδρικό– βλέπει σοβαρές επιπτώσεις από τη στρατιωτικοποίηση της νεκράς ζώνης: «Εάν η πολιτική διαδικασία φτάσει σε κάποιο τέλος, τότε φοβάμαι ότι θα υπάρξουν συνέπειες και στη νεκρά ζώνη» (1/7).
Είναι βάσιμο να εκτιμήσει κανείς ότι στο Προεδρικό αποφάσισαν τη στρατιωτικοποίηση της νεκράς ζώνης, έχοντας στο μυαλό τους ακραία σενάρια. Η καλλιέργεια έντασης και ανασφάλειας ίσως τους βολεύει, αν χρειαστεί να ποδηγετήσουν την κοινή γνώμη αν ο ΟΗΕ καταλογίσει ακέραιες ευθύνες στον Χριστοδουλίδη. Δυστυχώς, αυτή η πρακτική έγινε και στο παρελθόν του Κυπριακού, με τους ίδιους πρωταγωνιστές για αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης.
Ο Γκουτέρες έχει αναγνώσει τη σκοπιμότητα γι’ αυτό έγκαιρα πρότεινε στις δύο πλευρές να τερματίσουν τις στρατιωτικές ενέργειες και να επανέλθουν στο status quo ante, ώστε να αναλάβει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ την εποπτεία στη νεκρά ζώνη. Στην έκθεσή του, ξεσκεπάζει τους Χριστοδουλίδη – Τατάρ: «Είναι λυπηρό ότι καμία πλευρά δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με την εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας που ζητούσε συνεργασία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για αποκλιμάκωση της έντασης μέσα και γύρω από την ουδέτερη ζώνη». Η συνεργασία αυτή αφορούσε μεταξύ άλλων και την τοποθέτηση καμερών του ΟΗΕ για παρακολούθηση της παράτυπης μετανάστευσης.
Γιατί ο Χριστοδουλίδης απέρριψε πρόταση, μάλιστα του Συμβουλίου Ασφαλείας; Ο Γκουτέρες γράφει για τις παρενέργειες με το μεταναστευτικό: «Ο μη εξουσιοδοτημένος συρμάτινος φράχτης μήκους 14 χιλιομέτρων που τοποθετήθηκε στην ουδέτερη ζώνη από την Κυπριακή Δημοκρατία το 2021 και το 2022, ενάντια στις διαμαρτυρίες της αποστολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δεν έχει αφαιρεθεί, παρά προηγούμενες ενδείξεις ότι αυτό θα γινόταν».
Ο ΥΠΕΣ Κωνσταντίνος Ιωάννου στις 3/8/2023 είχε ανακοινώσει απομάκρυνση του φράχτη: «Είναι πολιτικά επικίνδυνο διότι στην ουσία αναγνωρίζουμε τη διαίρεση της χώρας μας». Ο Κ. Ιωάννου, από τους λίγους αξιόπιστους υπουργούς, ξεφορτώθηκε πρόσφατα το μεταναστευτικό με την ίδρυση αρμόδιου υφυπουργείου. Ομως, ο Χριστοδουλίδης επενδύει πολλά στο μεταναστευτικό για να ανακτήσει δημοφιλία και δεν διστάζει να κάνει χρήση ακροδεξιάς ρητορικής – εξ ου και η επιλογή του να αναθέσει τα καθήκοντα υφυπουργού στον Νίκο Ιωαννίδη που έχει ανάλογες θέσεις. Φρόντισε ακόμα να τα βάλει με τον Κόλιν Στιούαρτ για τους παράτυπους μετανάστες, που έμειναν εγκλωβισμένοι στη νεκρά ζώνη γιατί η κυπριακή κυβέρνηση –παραβιάζοντας τη Συνθήκη της Γενεύης– αρνείται να εξετάσει αίτημά τους για άσυλο.
Ενδιαφέρον φθινόπωρο
Οι μήνες που ακολουθούν θα φέρουν ξανά στο προσκήνιο το Κυπριακό. Είναι αμφίβολο αν μπορεί ο Χριστοδουλίδης να χειριστεί τις εξελίξεις με αδιέξοδες πρακτικές, χωρίς να μείνει σοβαρά εκτεθειμένος στον ΟΗΕ, κατά συνέπεια στην Ε.Ε. Τον κυνηγά η δημόσια παρέμβαση Ολγκίν «ο Χριστοδουλίδης γνωρίζει τον τρόπο να ξεμπλοκάρει τη διαδικασία…», ενώ ο Γκουτέρες σημειώνει: «Μόνο η ειλικρινής πρόθεση για συναίνεση σε σχέση με το σημείο έναρξης των διαπραγματεύσεων, που θα οδηγήσουν σε μια κοινά αποδεκτή διευθέτηση του Κυπριακού, θα καθησυχάσει τόσο τους Κύπριους όσο και τη διεθνή κοινότητα ότι ένα ειρηνικό και κοινό μέλλον στο νησί παραμένει πραγματικά εφικτό».
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
ΠΗΓΗ:
