24/6/2023
Γράφει: ο Πέτρος Ιωάννου*
Μικροί μάθαμε πως οι στρουθοκάμηλοι κρύβουν τα κεφάλια τους στην άμμο για τον φόβο του κυνηγού;
Στην πραγματικότητα αυτό μάλλον δε συμβαίνει. Ο μύθος προέρχεται από το γεγονός ότι η αρσενική στρουθοκάμηλος συνηθίζει να σκάβει μια μεγάλη τρύπα στην άμμο (μήκους έως και 2,5 μέτρων και βάθους ενός μέτρου) για να τοποθετήσει τα αυγά του το θηλυκό.
Σύμφωνα με την ατυχή έως τώρα αφήγηση, η στρουθοκάμηλος όταν αισθανθεί πως κινδυνεύει κρύβει το κεφάλι της στην άμμο και αισθάνεται ασφαλής. Ο μύθος ξεκίνησε από τον Πλίνιο τον νεότερο ο οποίος έγραψε ότι οι στρουθοκάμηλες χώνουν το κεφάλι και το λαιμό τους στα θάμνα, πιστεύοντας ότι έτσι κρύβουν και ολόκληρο το σώμα τους.
Τόσο το θηλυκό όσο και το αρσενικό κάθονται πάνω στα αυγά για να τα κλωσήσουν. Όπως όλα τα πτηνά έτσι και οι στρουθοκάμηλοι αλλάζουν θέση στα αυγά τους με το ράμφος τους πολλές φορές μέσα στην ημέρα κατά την περίοδο επώασης.
Aν αποδείχθηκε μύθος η “βούτα” του κεφαλιού στην άμμο, Ο όρος στρουθουκαμηλισμός καθιερώθηκε για τα καλά.
“Σύμφωνα με το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, στρουθοκαμηλισμός είναι: νοοτροπία ή συμπεριφορά που χαρακτηρίζει κάποιον ο οποίος αρνείται να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, αρνούμενος ότι δεν υπάρχει.
Από τον στρουθοκαμηλισμό, και το ρήμα «στρουθοκαμηλίζω» και το πιο σπάνιο επίθετο «στρουθοκαμηλικός», π.χ. στρουθοκαμηλική πολιτική.
Η λέξη πρέπει να είναι μεταφραστικό δάνειο από το γαλλ. politique de l’autruche, κατά λέξη «πολιτική της στρουθοκαμήλου». Η στρουθοκάμηλος στα γαλλικά είναι autruche, λέξη που δεν προδίδει θαρρώ την ελληνική καταγωγή της -που όμως υπάρχει. Πράγματι, η γαλλική λέξη αποτελεί μετεξέλιξη της παλαιότερης ostruce, από το μεσαιωνικό λατινικό ostrica, ostrigius, από το λαϊκό λατινικό avis struthio, όπου avis το πουλί, ενώ η δεύτερη λέξη είναι προφανές δάνειο από το ελληνικό στρουθίον, που και έτσι ονομαζόταν στην ελληνιστική εποχή η στρουθοκάμηλος.
Στρουθός, γένους και αρσενικού και θηλυκού, ενίοτε και στρούθος, ήταν το σπουργίτι, αλλά «στρουθός η μεγάλη» ήταν η στρουθοκάμηλος. Στην Κύρου Ανάβαση (1.5.2), ο Ξενοφώντας μας λέει για μια άδενδρη περιοχή κοντά στον Ευφράτη όπου υπήρχαν «πλείστοι όνοι άγριοι, πολλαί δε στρουθοί αι μεγάλαι», ενώ ο Αριστοφάνης στους Αχαρνής βάζει τον Λάμαχο να παινεύει «καλόν γε και λευκόν το της στρούθου πτερόν», που θα το ήθελε για να στολίσει την περικεφαλαία του ενώ ο Δικαιόπολης προτιμά το κρέας της φάσσας («καλόν γε και ξανθόν το της φάττης κρέας»).
Το ετυμολογικό του Μπαμπινιώτη θεωρεί πως ο στρουθοκαμηλισμός είναι μεταφραστικό δάνειο από το αγγλ. ostrichism και όχι από τα γαλλικά, αλλά δεν το θεωρώ πολύ πιθανό διότι η αγγλική λέξη είναι μάλλον σπάνια”. (N. Σαραντάκος)
Σε κάθε περίπτωση φίλες , φίλοι αναγνώστες οι καιροί όλο και δυσκολεύουν. Στο σαφάρι της ζωής κυριαρχούν κι επικρατούν οι ισχυρότεροι, όπως και στη ζούγκλα… Δεν μας παίρνει, παρά ν’ αλλάξουμε νοοτροπία, ν’ αλλάξουμε περπατησιά…
*Ο Πέτρος Ιωάννου είναι απόμαχος εκπαιδευτικός, διαχειριστής της enotikos.gr
