Στη φωτογραφία η ” μαυροφορεμένη γυναίκα του Διστόμου” η Μαρία Παντίσκα.
Η κτηνωδία των ναζί στο Δίστομο σε αριθμούς: Νεκροί 228 από τους οποίους 111 οι άντρες και 117 οι γυναίκες . Ανάμεσα τους 53 παιδιά και βρέφη ακόμη και νεογέννητα.
27/10/2025
γράφει: η Ειρήνη Μουμούρη*
- Το πιο πυρωμένο σίδερο δεν το κάνει κατακόκκινο η φωτιά αλλά η μνήμη! Η μνήμη για το άδικο, ποτέ δεν σβήνει, όσα και χρόνια να περάσουν. Η γιαγιά μου το μόνο πράγμα, που είχε φυλάξει μέσα στη θήκη με τα στέφανα του γάμου της είχε ήταν ένα μαντήλι, που από του χρόνου το λυώσιμο είχε γίνει σαν μετάξι.
Το έδωσε στη μάνα μου λίγο, πριν πεθάνει λέγοντάς της δακρυσμένη: « Για να μην ξεχάσεις ποτέ πως μας κάψανε οι Γερμαναράδες και πως μας σφαγιάσανε».
Τεσσάρων ημερών νιόπαντρη και ο άντρας της έφυγε για το αλβανικό μέτωπο. Όταν γύρισε έφθασε μισοπεθαμένος με δύο σφαίρες στο αριστερό μπράτσο -σημάδι παντοτινό.
Αυτό ήταν και το μόνο του αληθινό παράσημο για την πατρίδα, άλλωστε τα άλλα τα ψεύτικα δεν τα γύρεψε ποτέ. Όταν οι Γερμανοί μπήκαν στο χωριό της γιαγιάς μου το έκαψαν σπίτι-σπίτι και απέμειναν μέσα στο χιονόκρυο μόνο με τα ρούχα, που φόραγαν να κλαίνε τους νεκρούς τους.
Ο αδερφός της γιαγιάς μου εκτελέστηκε μαζί με τους άλλους άντρες. Ο παππούς μου γλίτωσε γιατί έτυχε και έλειπε εκείνη τη μέρα, μόλις γύρισε βρήκε το σπίτι του καμένο και το νεογέννητο να σπαρταράει από το κρύο. Το πρωτότοκό παιδί του για εκείνο τον χειμώνα για κουβέρτα και κρεβάτι είχε το σακάκι του πατέρα της.
Εκείνος ο πατέρας για σακάκι είχε παλιά τσουβάλια από το λίπασμα και η γιαγιά μου είχε απομείνει να κλαίει πάνω στο κεφαλομάντιλό της το εκτελεσμένο αδέρφι και το σπιτικό της.
Πάνω σε εκείνο το μαντίλι, το μόνο, που δεν ξεθώριασε ο χρόνος ήταν τα σημάδια από τις καύτρες της φωτιάς, που είχαν πέσει πάνω του, όσο καιγόταν το σπίτι της από τους κατακτητές, που για την αποζημίωση της φρίκης ακόμη με το υπουργείο μας το συζητάνε.
«Όταν σε καίει ο πόλεμος το σημάδι μένει παντοτινό» έλεγε η γιαγιά μου και σκοτείνιαζε η ματιά της.
Μεταπολεμικά, εμείς οι δειλοί απόγονοι την λευτεριά μας την χαρίσαμε για λίγα ρουσφέτια στον κατακτητή τον ντόπιο.
Τον ντόπιο τον κατακτητή με μια λέξη τον λές προδότη!Τον προδότη η Ιστορία πάντα τον μαρτυρά για τον πιο επικίνδυνο εχθρό!
Σήμερα, ενώ οι πρόγονοι μας χάνοντας ζωές και κόκκαλα μας χάρισαν μια Λευτεριά ματωμένη εμείς,ζούμε υπό κρατική Κατοχή, ζούμε υπό της Δικαιοσύνης την ένοχη σιωπή.Ζούμε υπό κρατική απαγόρευση, υπό κρατική διαταγή.
Ζούμε υπό ένα κράτος-παρακράτος για να υπακούμε νόμους ύπουλους . Διατάγματα μας ορίζουν, που από τον κάθε Εφιάλτη -πολιτικό χωρίς αιδώ έχουν ψηφιστεί.
Τώρα, απομείναμε καταχρεωμένοι σαν λαός να παρακαλάμε τους ΄΄συμμάχους΄΄, να παρακαλάμε ακόμη και τους εχθρούς για τα αυτονόητα σύνορα και ιερά μας.Τώρα, πεινάμε για το ψωμί, τώρα, πονάμε για το κάθε σκοτωμένο μας παιδί. Τώρα, μπροστά στον άγνωστο στρατιώτη δεν μας επιτρέπεται να σηκώσουμε φωνή. Τώρα, περισσότερο από ποτέ ας παραδεχτούμε ότι η ήττα μας η εθνική, δεν είναι πολιτική. Η ήττα μας είναι στη ψυχή!
Για όσο του Έλληνα η ψυχή σκέφτεται μόνο της τσέπης του την βολή, μην περιμένεις ξανά πατρίδα ελεύθερη.Για όσο τρώμε τα χαστούκια τους βουβοί η εθνική εορτή θα είναι μια αργία ημερολογιακή.
Εμείς των ακριβών προγόνων μας οι ευτελείς δειλοί πώς θα σωθούμε;Μόνο όταν καίει η ψυχή, η πατρίδα μας μένει ελεύθερη!Εμείς για να σωθούμε θα πρέπει να ανάψουμε και πάλι τις φωτιές τις πλάστρες, όπως ζητούσε ο Παλαμάς.
Μόνο όταν καίει η ψυχή, η πατρίδα μας μένει ελεύθερη! Να ανάψουμε τις ψυχές μας για να ζεσταθούν, από την απανθρωπιά.
Να ανάψουμε τις μνήμες μας για να μην σβήσουν τα ιερά.Να ανάβουμε τα όνειρα των παιδιών μας για να μην χαθούν στου καιρού τη φτήνια. Θα πρέπει οι φωτιές μας να αρχίσουν να καίνε, όσους τώρα πάνω στο ξεπούλημα μας χαρίζουνε μπιρ παρά. Θα πρέπει οι μνήμες μας να γίνουν οι καύτρες της ψυχής μας!
* Η Ειρήνη Μουμούρη σπούδασε Νοσηλευτική και Φαρμακευτική εργάζεται δε στον Άγιο Ανδρέα Πατρών
