γράφει: ο Γιάννης Βουρδούνης
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Ο Αισχύλος έλεγε πολύ χαρακτηριστικά: “Δυσσεβίας ύβρις”, δηλαδή από την ασέβεια γεννιέται η ύβρις. Στην αρχαία Ελλάδα, “ασεβείας γραφή”, ονομαζόταν η κατηγορία περί προσβολής του θρησκευτικού συναισθήματος.
Η ασέβεια στους πρωτόγονους ήταν ανύπαρκτη, εξαιτίας του απροσώπου των θεοτήτων. Άλλωστε λατρεύονταν τότε στοιχεία της φύσης.
Η ασέβεια εμφανίστηκε στις θρησκείες εκείνες στις οποίες οι θεότητες παριστάνονταν ανθρωπόμορφα.
Έτσι κάθε ασεβής πράξη εναντίον κάποιας τέτοιας θεότητας θεωρείτο ικανή να επισύρει την οργή του θεού, που συνακόλουθα θα έπληττε όλη την κοινότητα στην οποία ανήκε ο ασεβής.
Αυτή η τελευταία απειλή δημιουργούσε την ανάγκη της τιμωρίας του ασεβή αλλά και του εξαγνισμού ολόκληρης της [τοπικής] κοινωνίας.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Σωκράτη που κατηγορήθηκε για ασέβεια, για την ακρίβεια: “αδικεί, ους η πόλις νομίζει θεούς ου νομίζων, έτερα δε καινά δαιμόνια εισηγούμενος”.
Από αυτό και μόνο αντιλαμβανόμαστε τι κινδύνους διέτρεχαν οι φιλόσοφοι της αρχαιότητος, εξαιτίας της κριτικής που οι ίδιοι ασκούσαν στις θρησκευτικές αντιλήψεις των συμπολιτών τους, που θα μπορούσε εύκολα να τους οδηγήσει σε καταδίκη “επ’ ασεβεία”.