Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ
21.09.2024
Η Γερμανία αποφάσισε να αυξήσει τους ελέγχους στα σύνορά της προφασιζόμενη ότι η κοινωνική πίεση που δημιουργείται εξ αιτίας του προσφυγικού / μεταναστευτικού κύματος στρέφει μαζικά ψηφοφόρους προς ακραίες πολιτικές συμπεριφορές, που δεν οριοθετούνται μόνο με ακροδεξιές επιλογές, αλλά δυστυχώς στρέφονται και προς ναζιστικές ομαδοποιήσεις.
Η ιστορική πραγματικότητα, που με τόση επιμονή αρνήθηκαν να αντιμετωπίσουν στο σύνολό τους οι Γερμανοί πολίτες, στοιχειώνει ακόμη τη χώρα, κυρίως τους νέους που στρέφουν την πλάτη στη μαύρη αυτή πραγματικότητα της ευρωπαϊκής διαδρομής.
Μετά το Ολοκαύτωμα, μετά την απόλυτη εξαθλίωση του γερμανικού λαού από το Τρίτο Ράιχ, οι νικητές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, διαπιστώνοντας τους κοινωνικούς και πολιτικούς κινδύνους που δημιουργούνται ύστερα από έναν ακόμη καταστροφικό Παγκόσμιο Πόλεμο, επέλεξαν την ανασύσταση της Ευρώπης όχι μόνο με θηριώδη αναπτυξιακά προγράμματα, όπως το σχέδιο Μάρσαλ, αλλά και με πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές μορφοποιήσεις της Ευρώπης που επιθυμούσαμε για το μέλλον.
Η πορεία προς την Ένωση
Η Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα, των πρώτων υλών που δίχαζαν Γαλλία και Γερμανία, αποτέλεσε τη βάση της ευρωπαϊκής σύγκλισης. Προσήλθαν επίσης στο κάλεσμα οι χώρες BENELUX και η Ιταλία, ώστε στο εγχείρημα να συμπεριληφθεί ο πυρήνας χωρών της Ευρώπης που ανταγωνίζονταν για πολλούς αιώνες.
Υπογράφτηκε η σύσταση της Ευρώπης που παραμέρισε το παρελθόν της και με κοινή συναίνεση εργάζεται από τότε για την ολοκλήρωσή της. Η Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα εξελίχθηκε σε Τελωνειακή Ένωση, σε Κοινή Αγορά και σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάθε στάδιο ενωσιακής αναβάθμισης περιλαμβάνει σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αποφάσεις, που πολλοί θεωρούν εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας.
Οι αποφάσεις των κυβερνήσεων να παραχωρήσουν μέρος των κυριαρχικών αποφάσεων τους στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την επιτυχία των κοινών γεωστρατηγικών στόχων σηματοδοτούν τη σημαντικότερη πολιτική υπέρβαση, προκειμένου να ξεπεραστούν οι ρεβανσισμοί και οι θανατηφόροι ανταγωνισμοί που εξαντλούσαν την Ευρώπη και εξαφάνιζαν τον ευρωπαϊκό πληθυσμό.
Η σταδιακή απόκλιση
Μέχρι το 1990 Γερμανία και Γαλλία διαμορφώνουν τον κοινό, συντονισμένο ευρωπαϊκό βηματισμό. Και τότε που η γερμανική οικονομία συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου επιλέγεται από τους Γερμανούς ηγέτες, όχι τυχαίες πολιτικές προσωπικότητες, σταδιακή απόκλιση από όσα επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές ιδρυτικές συμφωνίες.
Κανείς δεν ξεχνά ότι στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και ιδιαίτερα στο θέμα των αναγνωρίσεων ο Χανς Ντίτριχ Γκένσερ δήλωσε στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών ότι από την επομένη της Συνόδου η Γερμανία μονομερώς αναγνωρίζει την Κροατία και, όπως ανέφερε ο κορυφαίος Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, «… όποιος θέλει ακολουθεί».
Αργότερα, όταν η Τουρκία, μετά την έναρξη της ενταξιακής της πορείας, συνέχιζε να «τσαλαπατά» τις υποχρεώσεις της προς την Ε.Ε., η Γερμανία, χωρίς να είναι η μοναδική μεταξύ των κρατών – μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επέδειξε μία συμπεριφορά ανοχής που έθιγε άμεσα τη θεσμική αλλά και γεωστρατηγική στόχευση της Ε.Ε.
Η Γερμανία εφάρμοσε μονομερή επιβολή ελέγχων στα σύνορά της, κυρίως στο αεροδρόμιο της Φραγκφούρτης, εις βάρος ελληνικών διαβατηρίων, όταν δημιούργησε ειδικό διάδρομο για τους Έλληνες ταξιδιώτες και όσους έφθαναν από ελληνικά αεροδρόμια, στην περίοδο που η Ελλάδα δοκιμαζόταν από την οικονομική κρίση.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τότε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, πρότεινε και επέμενε σε Grexit. Η συνολική γερμανική αντιθεσμική, αντιευρωπαϊκή συμπεριφορά ναρκοθετούσε για μία ακόμη φορά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Η αυτονόμηση
Η πολιτική αγωνία των Γερμανών πολιτικών να εξομοιωθούν με όλους τους «μεγάλους» των διεθνών δρώμενων, ώστε να αποδεσμευθεί πλήρως η Γερμανία από τους περιορισμούς εξαγωγής οπλικών συστημάτων, αλλά κυρίως για να επιτευχθεί η ένταξή της μεταξύ των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, οδήγησε ξανά την ίδια χώρα σε συμβόλαια ενεργειακών προμηθειών με τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας στο Βερολίνο προνομιακό καθεστώς τιμών, δημιουργώντας μονοπώλιο που στρεφόταν κατά όλων των άλλων κρατών – μελών της Ε.Ε. και κατά της ισόρροπης ανάπτυξης των οικονομιών της Ένωσης.
Η χώρα που αγωνίζεται για τη δημοσιονομική πειθαρχία, προωθεί προτιμησιακά συμβόλαια με τρίτες προς την Ε.Ε. χώρες, δεν απαιτεί αναθεώρηση των οικονομικών λαθών που εφαρμόστηκαν εις βάρος της Ελλάδας, ενάντια σε κάθε αρχή αλληλεγγύης και ευρωπαϊκής συνεργασίας, με το πολιτικό και οικονομικό της βάρος επέτυχε το ιδιωτικό χρέος που έθιγε Γερμανούς επενδυτές να μετατραπεί σε δημόσιο χρέος για την Ελλάδα.
Ξανά στην πλάτη μας
Ο κυβερνητικός συνασπισμός στη Γερμανία αποφάσισε, και πάλι με απόλυτη αυθαιρεσία, πριν από λίγες ημέρες να διαλύσει στην κυριολεξία τη Συμφωνία Σένγκεν κλείνοντας τα σύνορα της Γερμανίας με όλη τη συνορεύουσα Ευρώπη για να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές και να φορτώσει «ψυχές κατατρεγμένων» σε άλλα κράτη – μέλη, βασικά στον Νότο του κοινού ευρωπαϊκού χώρου (;).
Στη σοβαρή κρίση που δημιούργησε το Βερολίνο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το θέμα στην απόλυτα θεσμική διάσταση της ελεύθερης διακίνησης των Ευρωπαίων πολιτών και όλων που νόμιμα κινούνται στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο, είτε επειδή είναι κάτοχοι ισχυρών ευρωπαϊκών διαβατηρίων είτε επειδή διαθέτουν έγκυρα ευρωπαϊκά έγγραφα που τους παρέχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν χωρίς περιορισμούς στην Ε.Ε., να αναπτύσσουν ανεμπόδιστα το εμπόριο, την οικονομία, τις επενδύσεις, δικαιούμενοι να εγκαθίστανται σε οποιαδήποτε χώρα – μέλος.
Η Γερμανία της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της υποδοχής ενός εκατομμυρίου Σύρων προσφύγων, των κοινών πολιτικών για ανάπτυξη της Ε.Ε. με απόλυτη προσήλωση στη δημοσιονομική πειθαρχία, τρέμει σαν «την καλαμιά στον κάμπο» επειδή από λαθεμένες πολιτικές των ηγεσιών οι υπερσυντηρητικοί Γερμανοί ψηφοφόροι περιοχών της πρώην Ανατολικής Γερμανίας θέλγονται από αυταρχικά, ολοκληρωτικά πολιτικά σχήματα, που δυστυχώς εφάπτονται ή και τέμνονται με τον ναζισμό.
Όμως η Γερμανία δεν είναι τα δύο κρατίδια των περιφερειακών εκλογών. Η Γερμανία δεν επιτρέπεται, για τη μεταπολεμική της ιστορία, να εμφανίζεται καθοδηγούμενη από τα αποτελέσματα της Θουριγγίας και της Ερφούρτης.
Κινήσεις απελπισίας
Αν η γερμανική κυβέρνηση διαπιστώνει επικίνδυνη για τη δημοκρατία μετακίνηση ψηφοφόρων προς ακρότατες πολιτικές εκφράσεις, τότε μπορεί να προστρέξει στα θεσμικά όργανα που έχει δημιουργήσει για την προστασία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και βεβαίως άμεσα να ζητήσει σύγκληση των ευρωπαϊκών θεσμών για να ενημερωθούν οι εταίροι και να αποφασιστούν τάχιστα οι κοινές πολιτικές περαιτέρω θωράκισης της δημοκρατικής διακυβέρνησης στην Ε.Ε.
Κινήσεις απελπισίας από κράτη – μέλη της Ε.Ε., ισχυρά ή μικρότερης πολιτικής επιρροής, αποδυναμώνουν τη δημοκρατία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη διεθνή κοινότητα.
Την ψύχραιμη πολιτική προσέγγιση της Ελλάδας για το θέμα που δημιουργεί η Γερμανία, κυρίως εις βάρος της εφαρμογής των όρων Σένγκεν, που οριοθετούν θεμελιώδη λειτουργία της Ε.Ε., με καθυστέρηση αντιλήφθηκαν οι Γερμανοί ηγέτες και διόρθωσαν την αρχική τους ανακοίνωση διευκρινίζοντας ότι επιλεκτικά θα γίνονται οι έλεγχοι, παραλείποντας να υπογραμμίσουν: «επιλεκτικά και πολύ πυκνά».
Εκατοντάδες αυτοκίνητα θα ελέγχονται με γερμανική συνέπεια και ακρίβεια, εμποδίζοντας να φθάσουν σε κανονικό χρόνο στον προορισμό τους ταξιδιώτες, αγαθά και εμπορεύματα.
Θυμάμαι στα χρόνια των μεταπτυχιακών μου σπουδών την επιμονή της γερμανικής βιβλιογραφίας και των ακαδημαϊκών δασκάλων στη θεωρία των σταδίων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Κανένας δεν μπορούσε να σκεφτεί τότε ότι στον 21ο αιώνα οι πρωτεργάτες της ολοκλήρωσης, οικονομικής, πολιτικής και αμυντικής, θα προσέφευγαν σε επιλογές που ναρκοθετούν ή καταργούν τη θεσμική δομή της Ευρώπης.
Η ελληνική ψυχραιμία
«Η Ε.Ε. δεν σηκώνει τείχη σε τρίτους». Αν το αντιλαμβάνομαι ορθώς πολιτικά, σημαίνει ότι η Ε.Ε. δεν είναι η Ευρώπη των Χριστιανών, αλλά όλων των κοινωνικών ομάδων που κατοικούν στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο, διατηρώντας τη διαφορετικότητά τους μέσα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, που αναπτύχθηκε ακριβώς επειδή στηρίχθηκε και υιοθέτησε αρχές, κοινωνικές, επιστημονικές και φιλοσοφικές απόψεις των αρχαίων πολιτισμών (Ελλήνων, Ρωμαίων, Αιγυπτίων, Αράβων, Εβραίων, Κινέζων, Ινδών, πολιτισμών της Αμερικανικής Ηπείρου κ.λπ.).
Η γλώσσα του πρωθυπουργού της Ελλάδας αλλά και οι πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν επιδιώκουν με ενωσιακή συναντίληψη, μόλις ξεπεραστεί το πολιτικό σοκ, να μην «στηθεί στη γωνία» η Γερμανία.
Οι εκάστοτε γερμανικές κυβερνήσεις, με ατυχείς πολιτικές επιλογές, την ώρα της απόλυτης οικονομικής κυριαρχίας, απροβλημάτιστα επέλεξαν εθνικές στρατηγικές κυρίως στον ενεργειακό τομέα, που τις υποχρεώνουν να εμπλακούν, ελπίζουμε στιγμιαία, σε ένα πολιτικό αδιέξοδο.
Οι κυβερνώντες στο Βερολίνο εμφανίζονται απελπιστικά κατευθυνόμενοι από την AfD, παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θεσμικά και κυβερνητικά, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, θωρακίζεται συνεχώς για να μην διολισθαίνει σε αυταρχικές και αντιθεσμικές επιλογές.
Όμως ακόμη και χώρες όπως η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, όχι μόνο για την επανασύνδεσή της αλλά και για πολιτικά / ανθρωπιστικά ξεχωριστά θέματα αποζητούν με τον τρόπο τους την ευρωπαϊκή κατανόηση και αλληλεγγύη.
Η ωριμότητα της Ε.Ε. και των κρατών – μελών θα αναδείξει την αξία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την αντοχή της στην παγκόσμια πρόκληση, που προέρχεται από πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις της στρατηγικής μεγάλων αλλά και αναθεωρητικών δρώντων της διεθνούς πολιτικής.
* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.
ΠΗΓΗ